قسمت هفدهم

دوره آموزشی اخلاق در نظام اطلاعات (خادم)

قسمت: هفدهم

عنوان: فناوری اطلاعات، اخلاق و شیوه وجود انسان

اخلاق فناوری اطلاعات موضوعی میان رشته ای است که بحث درباره آن نیازمند آشنایی در حوزه اخلاق و حوزه فناوری اطلاعات است.

• در کشور ما حدود دو دهه است که از عمر وب می گذرد و فرصت هایی را ایجاد کرده است که بتوان پیام های فرهنگی خود را برای عموم ابلاغ کنیم و بدینوسیله میتوانیم حرف ها و پیام هایی که در طول قرن های گذشته باید انتشار عمومی پیدا می کرد، انتشار دهیم و این در حالی است که اطلاعات مربوط به فرهنگ غرب گوش و ذهن مردم دنیا را پر کرده است.
• اگر نتوانیم از فرصت پیش آمده به خوبی استفاده کنیم و نخواهیم آن را به درستی مدیریت کنیم و اصحاب رسانه و سیاست گذاران فرهنگی حمایت نکنند و به کمک نیایند، فضای بوجود آمده کم کم جذابیت خود را از دست می دهد و اگر چالش های ان برجسته تر نشان داده شود فرصت سوزی کرده ایم و اگر به این چالش ها بی توجهی شود، مشکلاتی را پدید خواهد اورد که جبران آن برای همه بسیار مشکل و بلکه جبران ناپذیر خواهد بود.

هدف از بحث از اخلاق فناوری اطلاعات پاسخ به پرسش هایی است که به بنیان های ارزشی، سیاست گذاری دولتی و بنیان های ارزشی قوانین و مقررات دولتی و غیردولتی ارتباط پیدا می کند.

• در پاسخ به این سوال که آیا " هویت مجازی خوب است؟" باید پاسخ داد که هویت در دین اسلام فعل بدی نیست اما اگر از حالت فیزیکی به الکترونیکی تبدیل شود، مباحث جدیدی بوجود می آید که هرکدام قابل بررسی است.
• از مباحث مربوط به اخلاق فناوری اطلاعات میتوان به رعایت حریم خصوصی، حقوق معنوی داده های الکترونیکی، آزادی جریان اطلاعات الکترونیکی و محدودیت های خاص مربوط به آن، دسترسی مجاز و غیرمجاز به اطلاعات و حفاظت اطلاعات الکترونیکی اشاره کرد.
• از سوی دیگر، رعایت حریم خصوص، بازبینی اطلاعات خصوصی افراد و جاسوسی الکترونیکی محدوده حرمت در حریم خصوصی و موارد مجاز فوری یا قانونی از جمله دیگر موارد مورد بحث در موضوع اخلاق در فناوری اطلاعات است.
• بحث های مربوط به ردیابی ویروسها، امنیت سیستم، بررسی رفتارهای زشت، حفظ حقوق مادی و معنوی سازمان ها و الزام به آنها و موارد قانونی دیگر مانند امنیت اجتماعی و ملی وجود دارد که لازم است افراد صاحب نظر به آن بپردازند.
• موضوع فیلترینگ اگرچه از بحث های مرتبط با ابعاد اخلاقی در جامعه اطلاعاتی است، اما در اسناد بین المللی از آن بحث نشده است، بلکه برای بیان آن از مفاهیم ارزشی همچون حریم خصوصی، نشر آزادی اطلاعات، مالکیت معنوی، امنیت اجتماعی و ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی استفاده می شود. به عبارت دیگر، در اسناد پیشگفت، به جای اینکه از فیلترینگ و ارزشی بودن آن سخن گویند از ارزش حریم خصوصی و ممانعت از انتشار اطلاعات مربوط به آن سخن گفته می شود.
• ابعاد مختلف بحث درباره فیلترینگ عبارت است از تعریف مفاهیم و تعیین معیارهای فیلترینگ، تعیین مصادیق کلی آن، بیان و تعیین مقولات و دسته بندی های آن، سازوکار اجرایی، نرم افزارهای فنی و توانایی های آن ها و سیاست گذاری و تعیین خط مشی ها در زمینه فیلترینگ و حقوق معنوی داده های الکترونیکی شامل تعریف حقوق معنوی، الزامات رعایت حقوق معنوی و محدوده آن.
• اصل فیلترینگ یا پالایش اطلاعات در همه کشورهای جهان پذیرفته شده است و بدان عمل می شود. امنیت ملی و بین المللی یکی از اصول جامعه اطلاعاتی است و در مباحث سیاسی - اجتماعی اهمیت خاصی دارد. بدون شک حفظ امنیت ملی و بین المللی باارزش تر و مهم تر از جریان آزاد اطلاعات برای همه جهانیان است و مورد اتفاق سران جامعه اطلاعاتی نیز هست و همین امر یکی از مصداق های جدی پذیرش فیلترینگ در همه کشورها است.
• دسترسی مجاز و غیرمجاز به اطلاعات، محدودسازی دسترسی، تعریف اطلاعات قبیح: عناوین مبتذل و موهن، سوء استفاده های جنسی از کودکان و زنان و ترویج تبعیض های نژادی و جنسیتی که در غرب جرم محسوب می شود، جرم های مربوط به دسترسی غیرمجاز و تعیین مجازات قانونی آنها، آموزش و یادگیری دسترسی های غیرمجاز و ارتقاء اطلاعات با دسترسی غیرمجاز تعریف می شود که همه بر مباحث ارزشی و اخلاقی مبتنی است که خود دربرگیرنده حفاظت از رمزهای عبور و مسئولیت آگاهی از ان و رمزگشایی آن، حفاظت از اطلاعات مجاز و مسئولیت پذیری آن ( ویروسها، خرابکاری، سرقت، آتش سوزی)، دستکاری و تغییر اطلاعات، جمع اوری بدون مجوز و حفاظت از آن، ویروس های الکترونیکی و تخریب های شبکه ای می باشد.

عنوان بعدی: اخلاق در سیستم های اطلاعاتی