برنامه آموزشی اخلاق در سیستم های اطلاعاتی: (خادم)
قسمت دهم
قسمت دهم
اخلاق اطلاعات
- به معنی بکارگرفتن اصول و استدلال های فلسفه اخلاقی در بررسی مسائل اخلاقی مرتبط با اطلاع رسانی است.
- بصورت پدیده ای چندوجهی است که می توان آن را از همگرایی حوزه های علمی گوناگون مسائل اخلاقی مربوط به اطلاعات و فناوری تعریف کرد.
- اگرچه برخی از مشکلات در حوزه اخلاق اطلاعات، ناشی از فناوری اطلاعات است ، جای انکار ندارد اما باید توجه داشت که اخلاق اطلاعات شامل اخلاق در علوم رایانه و اخلاق در فناوری اطلاعات است.
- جامعه امروز در حوزه های اقتصادی، آموزشی، ارتباطات و بازار به شدت به فناوری های اطلاعات و شبکه های اطلاعاتی وابسته شده است، لذا برداشت های تازه ای در رابطه با اخلاقیات در محیط های خانگی و یا اقتصادی در چهارچوب های بیرون از نهادهای علمی و پژوهشی مطرح شده است و از این طریق نگرانی ها و پرشس های فراوانی را بوجود اورده است.
- یکی از پرسش های بنیادین در این رابطه با توجه به فضای باز اطلاعاتی جدید، که اطلاعات افراد را از هر قید و بند ناخواسته ای ازاد می کند و گزینه های افراد را افزایش می دهد، این است که نظام های اخلاقی در چالش و کشمکش با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی چگونه عمل باید کنند؟ آیا باید با ایجاد دشواری همه گناه را به تحول های ساختاری و آن ها که تحول های ساختاری را آشکار و شفاف می کند، نسبت دهند، یا اینکه به دنبال راه حل های منطقی و صحیح باشند تا بتوانند اخلاق یا به تعبیر این نوشتار، اخلاق اطلاعات را به اخلاق عملی تبدیل کنند.
- هرگاه فناوری به عرصه ای وارد شود، آن عرصه افسارگسیخته تر و رهاتر عمل خواهد کرد، بویژه در حوزه تصویر و تا حدی در حوزه کار با متن و صدا، امکانات زیادی برای مواردی که در رسانه ها عرضه می شوند، فراهم کرده است.
- امروزه با استفاده از حافظه های رایانه ها حجم عظیمی از تصاویر و اطلاعات و صداها و متن های ذخیره شده به طور مستقل یا همراه با مواد رسانه ای دیگر، انبوهی از طلاعات و مواد را برای کارهای گوناگون در اختیار و دسترس کاربران قرار می دهد.
- از سوی دیگر، در دنیای امروز دسترسی به اطلاعات یکی از حقوق بنیادین بشر محسوب می شود و فقط این ابزارها و سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی هستند که می توانند این حق را ایفا کنند.
- جریان اطلاعات در کشورهای در حال توسعه صرفا به جریان آن از بالای هرم حکومت به پایین محدود نمی شود، بلکه هرگونه اطلاعاتی را که مردم برای ایفای نقش های خود نیاز دارند، دربرمیگیرد.
- کاربرد ابزارها و سیستم های اطلاعاتی را گروهی از کارشناسان ، سومین اشتغال انسان مدرن دانسته اند و آن را بعد از کار و استراحت قرار می دهند، این کاربرد حالت فعال و یا منفعل ندارد.
- دشورای اجرای اخلاق اطلاعات به مسئله تنوع کانال های اطلاعاتی و معیارها و مقیاس های مورد استفاده برمی گردد.
- واقعیت آن است که وقتی یک فناوری جدید پذیرفته می شود، برخی از نتایج و پیامدها و عوارض کاربرد آن اجتناب ناپذیر است که بیشتر ناشی از روند تحول های فناورانه در یک جامعه و اثرهای این فناوری ها و مسائل اخلاقی وابسته به آن ها است. اگر این تحول ها به طور کامل مطلوب باشد در این صورت نظام اخلاقی شکاف کمتری برمیدارد و تنظیم روابط اجتماعی براساس آن آسان تر خواهد بود.
- درخصوص بسیاری از مسائل اخلاقی مربوط به کاربرد فناوری اطلاعات، می توان به رعایت حریم خصوص و آزادی فکری، دسترسی برابر به اطلاعات، محرمانه بودن اطلاعات و مالکیت فکری اشاره کرد.
- اخلاق اطلاعات را می توان در بررسی ساختارهای قدرت که در فرهنگ و ادوار تاریخی گوناگون بر نگرش ها و سنت های اطلاع رسانی تاثیرگذار هستند، نوعی نظریه رهایی بخش توصیف کرد.
- اخلاق اطلاعات می تواند به صورت توصیفی و رهایی بخش، نگرش ها و سنت های اخلاقی در حوزه علوم اطلاعات را در سطوح فردی و جمعی نقد کند که در این راستا رشد و گسترش ارزش های اخلاقی در حوزه اطلاع رسانی، تکوین ساختارهای جدید قدرت در حوزه اطلاع رسانی، اسطوره های اطلاعاتی، تناقض های موجود و کنش های اطلاعاتی و رشد و گسترش تعارض های اخلاقی در حوزه اطلاع رسانی باید مدنظر قرار گیرد.
نظر دهید